20675_1

پیشینۀ هنر درودگری در ایران

درودگری، همان نجاری و نوعی هنر کار کردن با چوب است. این صنعت، نخستین زیر گروه صنایع چوب می باشد. در واقع این هنر و تجارت، شامل برش، کار روی چوب و اتصال چوب ها به هم می باشد. اصطلاح درودگری شامل هر دو جنبه ی کار با چوب یعنی ساختار و قاب بندی و سایر جنبه ها نظیر درها، پنجره ها و راه پله ها می باشد.

درودگری، همان نجاری و نوعی هنر کار کردن با چوب است. این صنعت، نخستین زیر گروه صنایع چوب می باشد. در واقع این هنر و تجارت، شامل برش، کار روی چوب و اتصال چوب ها به هم می باشد. اصطلاح درودگری شامل هر دو جنبه ی کار با چوب یعنی ساختار و قاب بندی و سایر جنبه ها نظیر درها، پنجره ها و راه پله ها می باشد.

درودگر شخصی است که انواع محصولات چوبی را می سازد. پیشه و صنعت درودگری بسیار متنوع است و حوزه ی کاری آن ها وسیع می باشد. به گونه ای که سازندگان مبلمان، در و پنجره، کابینت سازان، قایق سازان، هنرمندان کنده کاری چوب، سازتراشان و … از اعضای درودگران محسوب می شوند.

یکی از مهم ترین ویژگی های این پیشه، قدمت بسیار طولانی است. براساس شواهد و مدارکی که بر جای مانده است ثابت شده است از زمانی که بشر به زندگی شهرنشینی روی آورده است به این صنعت، می پرداخته است.

2148679125_1

تاریخچه درودگری

درودگری، هنری است که در آن، درودگر، روی چوب، هنرنمایی می کند. چوب ها را به شکل و حالت دلخواه، برش داده و آن ها را کنار هم قرار می دهد و از ترکیب آن ها یک وسیله ی کاربردی یا تزییناتی می سازد. این هنر فقط به برش چوب محدود نمی شود افرادی که روی چوب کنده کاری انجام می دهند یا سازهای موسیقی می سازند هم درودگر می باشند.

چوب و ابزارهای چوبی یکی از مهم ترین وسایل، از همان ابتدای زندگی بشر، بودند و از آن ها انواع ابزارهای کشاورزی، ساخت سرپناه و وسایل منزل، وسایل ماهیگیری، سوزاندن و ایجاد گرما و … می ساختند. اما از آنجایی که چوب سریعا با رطوبت و گذر زمان، دچار پوسیدگی می شود نمی توان بقایای کاملی از آن ها در قرن های گذشته پیدا کرد. به همین دلیل دقیقا نمی توان گفت بشر، از چه تاریخی از سازه های چوبی استفاده کرده است.

اما به طور کلی، قدمت هنر درودگری به چندین هزار سال قبل، برمی گردد و یکی از مهم ترین شواهدی که قدمت چند هزار ساله ی این هنر را اثبات می کند چاه آب ساخته شده با چوب بلوط در آلمان شرقی است که قدمتی 7 هزار ساله دارد. از دیگر شواهد تاریخی این هنر می توان به تصاویر و نقاشی های مصر باستان اشاره کرد که در 2 هزار سال قبل از میلاد، تصاویر تخت و صندلی های چوبی را نقاشی کرده اند. 

در نهایت، 400 سال بعد از میلاد، کار با چوب به عنوان یک هنر، معرفی شد و محبوبیت زیادی در بین مردم پیدا کرد. به گفته ی تاریخ نگاران، هنر کار با چوب و درودگری، ابتدا در مصر گسترش یافت و سپس به کشورهای چین، ایران، یونان و سایر تمدن ها رسید. قدیمی ترین وسیله ی چوبی یافته شده در ایران، صندلی پیدا شده در تپه ی چشمه علی شهر ری است که قدمت آن به نیمه ی دوم هزاره ی ششم قبل از میلاد برمی گردد.

این صندلی قرمز رنگ، در موزه ی ملی ایران نگهداری می شود. علاوه بر این، در شهر املش استان گیلان هم، نمونه ای از یک صندلی کشف شده که قدمت آن به 2 هزار سال قبل از میلاد برمی گردد.  

در ابتدا، هنر کار با چوب، فقط برای ساخت وسایل ضروری زندگی مثل وسایل آشپزخانه، میز و صندلی و .. بود که این وسایل تا پیش از اسلام ساخته می شدند و عموما نمای این وسایل، ساده و بدون نقش و نگار بود. وسایل چوبی پر نقش و نگار و طراحی شده مخصوص پادشاهان و بزرگان بود.

با ورود اسلام، وسایلی چون منبر، ضریح و سایر وسایل اماکن متبرکه، نیاز بود که این وسایل از چوب های زیبا و تراش خورده ساخته می شدند. بعد از این دوره بود که هنرهایی همچون منبت کاری، معرق کاری، خراطی، ارسی، مشبک و .. وارد هنر نجاری و درودگری شد.

ابزارهای مورد نیاز درودگری

با توجه به وسعت و گستردگی هنر درودگری، ابزارهای این هنر هم، بسیار متنوع می باشند. این ابزارها در دوران های مختلف، وارد این حیطه شدند و در طول تاریخ به تکامل رسیدند. از جمله ی این ابزارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انواع اره

• جعبه ابزار

• پولیشر

• دریل گندگی

• اور فرز

• میخ کوب

• منگنه کوب

• مغار

• چکش

• کمپرسور هوا

• انواع رنده برقی و دستی

• متر

• گونیا

• زاویه سنج

• پیستوله

• و…

این ابزارها فقط جنبه ی معرفی و اطلاعات اجمالی بودند. ابزارهایی که در این صنعت مورد استفاده قرار می گیرند بسیار متنوع تر از این ها هستند.

2150600755_1

چگونه می توان هنر درودگری را آموخت؟

درودگری، مانند هر کار فنی و هنری دیگری، نیازمند آموزش است و اگر بدون آموزش و گذراندن دوره های آموزشی این کار را شروع کنید مطمئنا باشید هر ﺁزموده ای را باید چندین بار، بیازمایید. این کار نه تنها سبب اتلاف وقت و هزینه، بلکه سبب کم شدن علاقه ی شما به ادامه ی این کار می شود. برای یادگیری درودگری، راه های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:

• شرکت کردن در دوره های آموزشی در کارگاه های خصوصی

• شرکت کردن در کلاس های کوتاه مدت دولتی و سازمانی

• تحصیل در هنرستان های فنی و حرفه ای و ورود به دانشگاه های دولتی و ﺁزاد

• شرکت در کلاس های کوتاه مدت و بلند مدت خصوصی

برای ورود به حرفه ی درودگری باید چه مهارت ها و خصوصیاتی داشت؟

• بعد از گذراندن دوره های آموزشی، مهارت لازم برای انجام کارهای عملی را داشته باشید.

• خلاقیت و نوآوری داشته باشید تا بتوانید وسایل و محصولات منحصر به فرد و جدید بسازید

• حس مسئولیت پذیری و وقت شناسی داشته باشید تا بتوانید سفارشات را به موقع به مشتریان تحویل دهید.

• انواع چوب را خوب بشناسید و بدانید که برای هر سازه، چه نوع چوبی مناسب است.

• اطلاعاتی در مورد علم ریاضی داشته باشید تا بتوانید اندازه گیری ها و برش ها را به درستی انجام دهید.

• حتما علاقه داشته باشید که وسایل چوبی را در محل هم نصب کنید.

• حتما دید هنری در این حرفه ی هنری داشته باشید.

• توانایی بدنی مطلوب داشته باشید تا بتوانید با ابزارآلات این حرفه و قطعه چوب های سنگین، کار کنید.

• حتما باید دست و چشمتان با هم هماهنگ باشند تا بتوانید همزمان اندازه گیری کنید و برش بزنید. 

26133_1

ابزارهای مورد نیاز در یک کارگاه نجاری

اره نواری یا اره فلکه

از مهم ترین ابزاری که یک نجار باید در کارگاه خود داشته باشد اره است ، با استفاده از اره تنه درخت را می برند . اره فلکه با توجه به قطر آن تهیه می شود ، از رایج ترین مدل اره فلکه که می توتن آن را به راحتی تهیه کرد ، اره نوادی 60 می باشد . برای یک کارگاه معمولی اره نواری 60 و اره فلکه 80 بسیار مناسب هستند . در صورتی که کارگاه شما خانگی ست مدل های 40 و کوچکتر نیز برای برش قطعات کوچکتر مناسب هستند .

دستگاه رنده میزی ( کف رنده نجاری )

رنده کردن چوب کار بسیار مهمی ست با استفاده از رنده های چوب می توانید سطح چوب مورد نظرتان را صاف و یکدست کنید . رنده میزی از بزرگ ترین انواع رنده چوب است . با استفاده از رنده می توان روی الوار چوبی را در زاویه 90 درجه نسبت به هم تراش داد تا آماده رنده شدن یا برش با سایر دستگاه ها شود . رنده میزی دارای ابعاد مختلفی ست ، از رایج ترین رنده های میزی در بازار ، رنده میزی به عدض 30 می باشد .

سه کاره نجاری

سه کاره همان رنده میزی ست که دارای دو قابلیت دیگر نیز می باشد ، کام کنی و اره میزی دو بخش دیگر از اره میزی هستند که به آن اضافه شده اند . در بخش کام کنی امکان نصب انواع مته بر روی آن وجود دارد و با استفاده از یک صفحه متحرک که در قسمت کام کن وجود دارد می توانید شیار کام را ایجاد کنید . در قسمت اره میزی هم یک تیغه اره متصل به شفت دستگاه وجود دارد که تیغه برش دیسکی بر روی آن نصب می شود . در صورتی که قصد راه اندازی یک کارگاه نجاری را دارید و فضا و بودجه زیادی ندارید می توانید از دستگاه سه کاره نجاری استفاده کنید.

کندگی نجاری

با استفاده از این وسیله می توانید به کار رنده کردن چوب سرعت بدهید و ضخامت چوب را در اندازه دلخواه تغییر دهید . دستگاه کندگی روی میز قابل حمل است و به دلیل استفاده از تیغه ژیلتی کیفیت کار بالایی دارد . دستگاه کندگی رود میز برای کارهای صنعتی و بزرگ مناسب نیست . در صورتی که کار بزرگ و چوب های سنگین دارید باید از کندگی کارگای استفاده کنید .

اره میزی

با استفاده از اره میزی می توانید ورق ها و پروفیل های چوبی را در عرض و ضخامت های متفاوت برش دهید . برش با اره میزی بسیار دقیق است . با توجه به حجم کار ، استفاده از انواع ورق اره متفاوت است  در صورتی که حجم کار زیاد باشد باید از ورق های بزرگ تر استفاده کنید . این نوع اره در مدل های میزی و صنعتی وجود دارد . مدل میزی سبک و قابل حمل است .

کمپرسورهوا

این وسیله وظیفه تامین فشار هوا برای ابزار بادی را دارد . در کارگاه های نجاری از کمپرسورهای 50 تا 1000 لیتری استفاده می شود ، کمپرسورهای 50 لیتری برای کارگاه های کوچک خانگی مناسب هستند .

فارسی بر

از جمله مهم ترین و پر کاربرد ترین ابزار در یک کارگاه نجاری می باشد . وظیفه این وسیله بریدن چوب در زاویه های متفاوی است . زوایا می تواند به صورت عمودی یا افقی باشند.

عمودبر

با استفاده از این وسیله می توان چوب را در حالت های مختلف برش داد . از برش ساقه های درخت تا برش الوار و ورقه های چوبی و … . از مهم ترین وظایف اره عمود بر ، برش چوب به صورت منحنی ست . اره عمود بر یک ابزار نجاری و مناسب برای هر نجار حرفه ای ست .

میخکوب بادی

برای اتصال دو قطعه چوبی و یا اتصال یک قطعه چوبی به مواد دیگر ( مانند گچ در زمان نصب قرنیز ) از میخکوب استاده می شود . این وسیله سرعت بالایی در اتصال قطعات چوبی بهم دارد .

منگنه کوب بادی

منگنه کوب از لحاظ شکل ظاهری بسیار شبیه به میخکوب است . با استفاده از این وسیله می توان سوزن های منگنه را با فشار هوا به چوب زد . مبل ساز ها و درب سازها از این وسیله بسیار استفاده می کنند .

اره دیسکی

همان اره گرد بر است ، این دستگاه جز ابزار های دستی – برقی می باشد ، و دارای تیغه ی متصل به موتور است . با استفاده از این دستگاه می توان برش های طولی و عرضی صاف و یکدست ایجاد کرد .

دریل

ز دریل برای سوراخ کردن چوب استفاده می شود . همچنین از این وسیله برای سمباده کاری استفاده می شود .

پیچ بند شارژی

برای اتصال ورق های ام دی اف و یا چوب ها ابتدا محل پیچ را با دریل سوراخ می کنند سپس با استفاده از پیچ بند شارژی پیچ را در جای خود می بندند .

اورفرز وست تیغه اورفرز

 با نصب صدها تیغه مخصوص بر رود اورفرز می توان خیلی از کارهای برش کاری و ابزار زنی روی چوب را انجام داد . این وسیله بسیار کاربردی است و حتما برای کار نجاری به آن نیاز دارید . این دستگاه به همراه تیغه ها بسیار مورد نیاز است . تیغه های اورفرز را باید به صورت جداگانه تهیه کنید .

رنده دستی و برقی

با استفاده از رنده می توان چوب را رنده کرد و به سطح صافی تبدیل کرد . اگر در زمینه ی ساخت و سازهای چوبی مانند کابینت چوبی ، درب چوبی ، تخت چوبی ، دیوار پوش و کف پوش چوبی فعالیت دارید ، رنده دستی یا رنده برقی در شرایط خاص به شما کمک می کند .

جعبه ابزار

برای نگهداری پیچ ها و دیگر وسایل به جعبه ابزار نیاز دارید .

دریل تخریبی

در صورتی که برای نصب وسایلی که ساخته اید نیاز به پیچ شدن در دیوار یا کف دارید می توانید از دریل تخریبی استفاده کنید.

دریل ستونی

در صورتی که کابینت کار باشید برای ایجاد سوراخ لولا به این وسیله نیاز دارید .

پولیشر

 پولیش کردن و سمباده زنی از کارهای پایانی می باشد ، که از مهم ترین کارهاست . با استفاده از پولیشر و صفحه سنباده نصب شده بر روی آن می توانید چوب را سمباده کاری کنید و خط و خش بر روی آن را از بین ببرید .  

سمباده لرزان

در دو مدل تخت و گرد در بازار موجود می باشد ، از انواع دستگاه می توان برای از بین بردن خط و خش های ریز روی چوب که بر اثر سمباده ایجاد شده اند ، استفاده کرد . دو دستگاه سمباده تخت لرزان و سمباده گرد لرزان با ارزش هستند ولی خرید سمباده گرد لرزان با ارزش تر از سمباده تخت لرزان است.

میز کار

برای راحتی کار و گذاشتن ابزار و چوب در یک جا ، به یک میز کار نیاز دارید .

گیره دستی و پیچ دستی

با استفاده از گیره دستی و یا پیچ دستی می توانید قطعات چوبی را به هم و یا به صورت موقت به میز کار وصل کنید . گیره های دستی اتوماتیک هم وجود دارند ، از بهترین گیره های دستی ، گیره های سری S می باشند .

متر و گونیا و کولیس

از جمله ابزار اندازه گیری در نجاری می باشند . متر و گونیا و کولیس ابزار هایی هستند که برای اندازه گیری مناسب اند.

اره دستی

در اندازه های مختلفی وجود دارد که بر اساس نوع کار مورد استفاده قرار می گیرند . بعضی از اره ها دارای دندانه اند و برش تمیز و کندی دارند و بعضی دیگر از اره ها ی دستی دارای دندانه های های درشت هستند که برش سریع و ناصاف دارند .

زاویه سنج

 در صورتی که دستگاه های فارسی بر و اره رو میزی داشته باشید زاویه سنج حتما به کارتان می آید . با استفاده از زاویه سنج می توانید این دستگاه را کالیبره کنید . یعنی فارسی بر در زاویه 90 درجه چوب را دقیقا 90 درجه برش می دهد و در زاویه 45 درجه نیز چوب را دقیقا 45 درجه برش می دهد . این دستاه به طور دقیق کار می کند ، که برای زیبایی کار ، دقت اهمیت دارد . این وسیله مناسب است و به خوبی عمل می کند .

مغار و چکش

 در حین کار برای اتصالات چوبی و یا نصب درب چوبی به این ابزار نیاز خواهید داشت . در نجاری معمولا از مغار تخت استفاده می شود .

خرپا

این وسیله در بازار به صورت آماده وجود ندارد و با استفاده از قوطی فلزی می توانید آن را بسازید . در صورتی که میز کار نجاری ندارید ، می توانید با استفاده از دو عدد خرپا و یک صفحه چوبی میز کار موقت بسازید .

سنگ رو میزی

از این وسیله برای تمیز کردن تیغه ها و مغار استفاده می کنند .

فرز مینیاتوری

 در صورتی که در زمینه ساخت ماکت و سازه های کوچک چوبی فعالیت دارید ، فرز مینیاتوری را حتما تهیه کنید . با استفاده از این وسیله می توانید کارهایی مانند سوراخ کاری ] برش کاری و سمباده زنی را انجام دهید .

لوازم محافظتی

همانطور که می دانید اکثر دستگاه های نجاری خطرناک هستند . برای استفاده ازهر دستگاه لازم است از تجهیزات ایمنی مربوط به آن استفاده کنید . دستکش ، کلاه ، عینک ، ماسک کفش ایمنی ، لباس کار ، گوشی ایمنی و …از جمله تجهیزاتی هستند که در هنگام ساخت لوازم چوبی باید از آنها استفاده کنید.

باد پاش و شیلنگ

در صورتی که کمپرسور هوا را خریده اید حتما به باد پاش و شیلنگ هوا هم نیاز دارید . شیلنگ ، هوا را از کمپرسور به دستگاهی مانند میخکوب و منگنه کوب و باد پاش و پیستوله منتقل می کند.

مکنده گرد و خاک

 این دستگاه در بخش خروجی کندگی ، رنده ، اره فلکی ، اره میزی ، فارسی بر و … نصب می شود و گرد و خاک را به  درون کیسه های مخصوص می برد .

پیستوله

در صورتی که میخواهید کارهای چوبی تولیدی خود را رنگ کنید می توانید با پیستوله این کار را انجام دهید .

اره مویی

 گاهی اوقات لازم است برش های خیل ریزی روی چوب های کم عرض و کم ضخامت داشته باشید ، برای این کار می توانید از اره مویی برقی استفاده کنید .

رطوبت سنج

از جمله ابزار کاربردی و مهمی که یک نجار باید تهیه کند رطوبی سنج می باشد . نجار در هنگام خرید چوب می بایست چوب خشک و با کیفیت بالا را انتخاب کند ف، زیرا هر چه چوب خشک تر باشد مشکلاتی که بعد از ساخت وسیله به وجود می آید کمتر است ، در صورتی که چوب با کیفیت تر باشد ، سازه استحکام بیشتری دارد و راحت تر بریده می شود . تشخیص اینکه چوب چقدر رطوبت دارد کار دشواری ست و نیاز به تجربه زیادی دارد . در صورتی که نمی توانید میزان رطوبت چوب را تشخیص دهید از دستگاه رطوبت سنج استفاده کنید .

تنگ نجاری

با استفاده از این وسیله می توانید انواع قاب و صفحات چوبی را به راحتی و با قدرت پرس کنید . در صورتی که می خوتهید کار نجاری را به صورت حرفه ای شروع کنید این وسیله به درتان می خورد.

ابزار همه کاره

ک وسیله ی خیلی خوب برای استاده در هر کارگاه می باشد . با استفاده از این وسیله می توانید کارهایی مثل تراشیدن ، سمباده زنی ، برش و … را انجام دهید .

بتونه حرارتی

 در کار با چوب همیشه با درزها و ترک های طبیعی و یا سوراخ هایی مواجه هستیم ، با استفاده از بتونه می توانیم این درزها و ترک ها را بپوشانیم . با استفاده از ترکیب مل و سریش و خاک اره و پودرهای رنگی می توانیم بتونه را بسازیم . به دلیل مشکل بودن ساخت بتونه و وجود این مشکل ( یعنی ترک و درز در چوب ) شرکت های فعال دراین حوزه محصولی با نام بتونه حرارتی تولید کرده اند.